Polecamy:

Aktualności

Wstępna ocena przezimowania upraw ozimych

Kategoria: Aktualności

Opublikowano

Super User

Odsłony: 2046

Zdaniem GUS łagodna zima nie spowodowała uszkodzeń w uprawach sadowniczych i na plantacjach truskawek.

Uprawy ozime przezimowały w tym roku wyjątkowo dobrze - wynika z wstępnych analiz Głównego Urzędu Statystycznego. W zdecydowanej większości województw nie odnotowano większych strat w powierzchni zasianych ozimin.
Niewielkie uszkodzenia roślin upraw ozimych wynikały głównie z dobowych wahań temperatury, wysuszających wiatrów w okresie zimy, kiedy rośliny pozbawione były okrywy śnieżnej oraz utrzymujących się na polach zastoisk wody na przedwiośniu.
Wznowienie wegetacji nastąpiło najwcześniej w zachodniej części Polski - już pod koniec lutego, a na pozostałym obszarze kraju na początku marca. Korzystne warunki agrometeorologiczne przyspieszyły wiosenne prace polowe. Do siewów i sadzenia roślin uprawnych przystąpiono o ponad 3 tygodnie wcześniej niż średnio w latach poprzednich i o około tydzień wcześniej niż w roku ubiegłym, gdy wegetacja rozpoczęła się również bardzo wcześnie.
Przebieg pogody w grudniu, styczniu i lutym nie stwarzał zagrożenia dla zimujących roślin, choć rejonami obserwowano występowanie warunków niekorzystnych dla ozimin.
Utrzymująca się w pierwszej połowie grudnia wysoka, jak na tę porę roku temperatura powietrza powodowała zakłócenia w zimowym spoczynku roślin. W trzeciej dekadzie miesiąca zanotowano natomiast znaczne ochłodzenie. Temperatury powietrza przy powierzchni gruntu obniżyły się do –10ºC, a lokalnie nawet do –20ºC. Spadki temperatury były na ogół krótkotrwałe i mimo niewielkiej pokrywy śnieżnej nie spowodowały nadmiernego wychłodzenia gleby na wysokości węzła krzewienia roślin.
Rzeczoznawcy terenowi GUS z województw: lubelskiego, mazowieckiego, warmińsko–mazurskiego i wielkopolskiego informują o niewielkich uszkodzeniach ozimin spowodowanych tworzeniem się na polach zastoisk wody, występowaniem silnych wiatrów wysuszających, a także wahań temperatury powietrza powodujących uszkadzanie roślin z powodu rozmarzania i zamarzania wierzchniej warstwy gleby.
Pod koniec lutego na prawie całym obszarze Polski wzrost temperatury powietrza i gleby spowodował wznowienie procesów fizjologicznych roślin i zaobserwowano ruszenie wegetacji zbóż ozimych, rzepaku ozimego i roślinności na trwałych użytkach zielonych.
Korzystne warunki agrometeorologiczne umożliwiły prowadzenie od początku marca wiosennych prac polowych. Rejonami w pierwszej dekadzie, a na znacznym obszarze kraju w drugiej dekadzie marca przystąpiono do siewu zbóż jarych – owsa, pszenicy jarej i jęczmienia jarego, a także pszenżyta jarego.
Wegetacja roślin w kwietniu przebiegała bez zakłóceń pomimo wystąpienia porannych przymrozków, które hamowały nieco wschody roślin jarych oraz spowalniały tempo ich wzrostu.
Z oceny przeprowadzonej w listopadzie 2007 r. wynika, że zbóż ozimych pod zbiory 2008 r. zasiano ponad 4,4 mln ha tj. na poziomie zbliżonym do poprzedniego roku, w tym pszenicy ozimej zasiano blisko 1,8 mln ha, żyta ponad 1,3 mln ha, pszenżyta ozimego blisko 1,1mln ha, jęczmienia ozimego 162,1 tys. ha, a mieszanek zbożowych ozimych 77,9 tys. ha. Powierzchnię obsianą rzepakiem i rzepikiem ozimym szacuje się na ponad 0,7 mln ha.
Notowane we wrześniu częste, rejonami obfite opady deszczu, przyczyniły się do dobrego, a lokalnie w województwach południowo-wschodniej, południowej i północnej Polski nadmiernego uwilgotnienia gleby. Dobre uwilgotnienie gleby korzystnie wpłynęło natomiast na stan trwałych użytków zielonych i upraw poplonowych.
W pierwszej dekadzie września ukończono siew rzepaku ozimego, wykonywano orki przedsiewne i rozpoczęto siewy zbóż ozimych. Warunki wilgotnościowe gleby sprzyjały szybkiemu kiełkowaniu ziarna i wschodom roślin.
Warunki agrometeorologiczne w październiku były zróżnicowane. Przebieg pogody w pierwszej dekadzie miesiąca sprzyjał wykonywanym jeszcze siewom zbóż ozimych, kiełkowaniu ziarna, wschodom, wzrostowi i rozwojowi roślin oraz stwarzał korzystne warunki dla przeprowadzania dalszych prac polowych. Notowane w drugiej dekadzie miesiąca ochłodzenie spowolniło procesy życiowe roślin. Występujące w ciągu miesiąca okresy z dużymi wahaniami dobowej temperatury powietrza sprzyjały hartowaniu ozimin.
Do połowy listopada na ogół zakończono orki przedzimowe. Występujące w drugiej dekadzie listopada znaczne ochłodzenie oraz opady deszczu ze śniegiem i śniegu przyczyniły się początkowo do zwolnienia procesów życiowych roślin, a później do zahamowania wegetacji.
Rośliny w końcowej fazie jesiennego wzrostu były bardzo dobrze wyrośnięte i rozkrzewione, a przed wejściem w okres zimowego spoczynku odpowiednio zahartowane.
Stan zasiewów zbóż ozimych pod zbiory 2008 r. przed wejściem w stan zimowego spoczynku był lepszy niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Oceniono go na 3,5 – 3,7 stopnia kwalifikacyjnego (w roku poprzednim 3,4 – 3,7 stopnia). Najwyżej oceniono stan plantacji pszenicy ozimej i jęczmienia ozimego, a najniżej stan upraw ozimych mieszanek zbożowych.
W przekroju terytorialnym stan plantacji zbóż ozimych był zróżnicowany. Oceny stanu poszczególnych gatunków zbóż ozimych wahały się:

dla pszenicy od 3,3 stopnia kwalifikacyjnego w województwach: łódzkim i śląskim do 4,0 w województwach: lubelskim i świętokrzyskim,

dla żyta od 3,3 stopnia kwalifikacyjnego w województwach: podkarpackim i wielkopolskim do 4,0 w województwie świętokrzyskim,

dla jęczmienia od 3,2 stopnia kwalifikacyjnego w województwie podkarpackim do 4,0 w województwach: lubelskim, świętokrzyskim i zachodniopomorskim,

dla pszenżyta od 3,2 stopnia kwalifikacyjnego w województwie podkarpackim do 4,0 w województwach: lubelskim i świętokrzyskim,

dla mieszanek zbożowych od 3,3 stopnia kwalifikacyjnego w województwach: podkarpackim i wielkopolskim do 4,0 w województwach: lubelskim, śląskim i świętokrzyskim.

Plantacje rzepaku i rzepiku ozimego oceniono na 3,7 stopnia kwalifikacyjnego tj. na poziomie roku ubiegłego. Oceny stanu plantacji wahały się od 3,0 stopnia kwalifikacyjnego w województwie opolskim do 4,0 w województwie świętokrzyskim.
Przebieg warunków agrometeorologicznych w okresie zimy 2007/2008
Przebieg pogody w grudniu i styczniu nie stwarzał większych zagrożeń dla zimujących upraw, choć przejściowo występowały warunki, które mogły powodować zakłócenia w zimowym spoczynku ozimin lub straty w uprawach.
Utrzymująca się w I połowie grudnia wysoka jak na tę porę roku temperatura powietrza, a w III dekadzie grudnia i w I dekadzie stycznia – znaczne ochłodzenie mimo niewielkiej pokrywy śnieżnej nie spowodowały uszkodzenia roślin.
Wzrost temperatury powietrza w II połowie stycznia i dalsze ocieplenie w lutym spowodowały wzmożenie procesów fizjologicznych roślin. W zachodniej części kraju już w końcu lutego obserwowano ruszenie wegetacji ozimin i roślinności na trwałych użytkach zielonych.
W zachodnich rejonach kraju, a lokalnie w centrum pod koniec lutego rozpoczęto również pierwsze prace polowe.
Dalsze ocieplenie i słoneczna pogoda w I dekadzie marca wywołała ruszenie wegetacji na obszarze całego kraju. W tym czasie rozpoczęto powszechnie prowadzenie wiosennych prac polowych, a od początku III dekady marca przeprowadzano siewy owsa, pszenicy jarej i jęczmienia jarego, a także pszenżyta jarego.
Wyniki badań polowych
Z badań polowych przeprowadzonych w marcu wynika, że uprawy ozime przezimowały wyjątkowo dobrze. Strat zimowych na ogół nie obserwowano, lokalnie niewielkie uszkodzenia roślin spowodowane były:

wymoknięciem roślin w zastoiskach wodnych na przedwiośniu,
wysokimi amplitudami temperatur między dniem i nocą,
wysmalaniem roślin, wskutek silnych i porywistych wiatrów przy ujemnych temperaturach występujących w styczniu,
wystąpieniem chorób grzybowych.

Według wstępnej wiosennej oceny stanu upraw zanotowano wyższą od ubiegłorocznej obsadę roślin żywych i kiełkujących na 1 m2 wszystkich zasianych jesienią upraw ozimych z wyjątkiem obsady roślin rzepaku i rzepiku ozimego. Liczba roślin żywych na 1 m2 wynosiła dla:

pszenicy ozimej – ok. 472 (w roku ubiegłym 450),
żyta – ok. 361 (w roku ubiegłym 330),
jęczmienia ozimego – ok. 396 (w roku ubiegłym 365),
pszenżyta ozimego – ok. 353 (w roku ubiegłym 345),
rzepaku i rzepiku ozimego – ok. 83 (w roku ubiegłym 86).

W badanych próbach polowych udział roślin żywych i nasion kiełkujących wyniósł w bieżącym roku dla pszenicy ozimej – 97,0% (o 0,7 p. p. więcej niż w roku ubiegłym), dla żyta – 95,0% (o 0,5 p. p. więcej), dla jęczmienia ozimego – 94,8% (o 0,6 p. p. więcej), dla pszenżyta ozimego – 95,6% (o 1,7 p. p. więcej niż w roku ubiegłym), a dla rzepaku i rzepiku ozimego – 92,1% (o 2,1 p. p. więcej). Na podstawie wyników badań polowych ocenia się, że rośliny przezimowały bardzo dobrze.
Ocena przezimowania drzew i krzewów owocowych oraz plantacji jagodowych
W okresie bardzo łagodnej zimy 2007/2008 nie odnotowano uszkodzeń w uprawach sadowniczych i na plantacjach truskawek. Z powodu znacznego ocieplenia w marcu, wznowienie wegetacji było wyjątkowo przyspieszone. Wczesna wiosna w 2008 r. spowodowała, że siewy warzyw gruntowych rozpoczęły się o około dwa tygodnie wcześniej niż w latach przeciętnych, a rejonami kwitnienie niektórych gatunków drzew i krzewów owocowych rozpoczęło się już w III dekadzie kwietnia.
Dostateczna ilość opadów deszczu w marcu i kwietniu, a w konsekwencji wystarczające uwilgotnienie gleby sprzyjało wschodom i wzrostowi warzyw gruntowych.
Ostateczna ocena strat zarówno zimowych, jak i wiosennych oraz ocena stanu zasiewów upraw rolnych i ogrodniczych zostanie przeprowadzona w drugiej połowie maja br.
opr. sam