Aktualności

Światowe bezpieczeństwo żywności

Światowe ceny żywności spadły w trzecim kwartale 2013 roku, co zwiększyło przystępność cenową żywności w większości krajów ujętych w Światowym Indeksie Bezpieczeństwa Żywności. Pozycja Polski wzrosła o jedno miejsce i kraj jest obecnie na 26. pozycji w zestawieniu, jak wynika z aktualizacji Indeksu.

Światowy Indeks Bezpieczeństwa Żywności został opracowany przez Economist Intelligence Unit (EIU) na zlecenie firmy DuPont. Narzędzie powstało w celu pogłębiania dialogu na temat bezpieczeństwa żywności na świecie. Indeks bada osiągalność cenową, dostęp do żywności oraz jej jakość i bezpieczeństwo w 107 krajach świata. Co kwartał Indeks jest aktualizowany, aby jak najlepiej odzwierciedlać wpływ globalnych zmian cen żywności na bezpieczeństwo żywności w każdym z państw.
Kwartalne aktualizacje Światowego Indeksu Bezpieczeństwa Żywności pod względem przystępności cenowej mają na celu wskazanie poziomu podatności krajów na skoki cen żywności. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku tych państw, których ludność cierpi z powodu niedożywienia.
Pozycja Polski w zestawieniu
Zgodnie z ostatnią aktualizacją, Polska z wynikiem 70,3 pkt. zajmuje 26 miejsce w Indeksie, a jej pozycja wzrosła o jedno miejsce od lipca. Jeśli chodzi o kraje sąsiadujące, to lepiej wypadły w zestawieniu m. in. Niemcy (11 miejsce, z 82,1 pkt.) oraz Republika Czeska (23 miejsce, z 72,7 pkt.). Z kolei niżej w Indeksie uplasowały się Słowacja (38 miejsce, 63,6 pkt.), Rosja (39 miejsce, z 62,2 pkt.) oraz Ukraina (47 miejsce, z 59,1 pkt.).
Pod względem osiągalności cenowej żywności Polska jest natomiast na 28 miejscu. Punktacja kraju dla tego wskaźnika to 75 pkt., co stanowi wynik lepszy od średniej światowej o 21 pkt. (przy maksymalnej ilości punktów wynoszącej 100).
Z kolei biorąc pod uwagę dostęp do żywności Polska uzyskała 64,3 pkt., co daje jej 31 miejsce w Indeksie. Jest to wynik lepszy od średniej światowej o 11,4 pkt. Pod względem jakości i bezpieczeństwa żywności kraj zdobył 75,3 pkt.) i zajmuje 27 miejsce w zestawieniu. Jest to wynik o 17,8 pkt. lepszy od średniej.
Najlepsze wyniki Polska uzyskała m. in. pod względem obecności programów dotyczących bezpieczeństwa żywności (100 pkt.), dostępu do finansowania dla rolników (100 pkt.), standardów odżywiania (100 pkt.) i pewności dostaw (86, 4 pkt.). W kraju jest także bardzo niski odsetek w populacji osób żyjących poniżej granicy ubóstwa (99,8 pkt.)­. Natomiast obszarem wymagającym poprawy jest poziom wydatków publicznych na badania i rozwój, gdzie Polska uzyskała zaledwie 12,5 pkt., co daje jej 44 miejsce w Indeksie.
– Kwartalne aktualizacje wyników Światowego Indeksu Bezpieczeństwa Żywności umożliwiają kompleksową ocenę aktualnego poziomu bezpieczeństwa żywności w poszczególnych krajach oraz analizę ich mocnych i słabych stron w tym obszarze – komentuje Piotr Gill, Dyrektor Generalny DuPont Polska. – Cieszy nas awans Polski na 26 miejsce w Indeksie, jak również jej mocne strony, takie jak bardzo wysoki poziom bezpieczeństwa żywności oraz sprostanie najwyższym standardom odżywiania – dodaje.
W kwartale, który właśnie się zakończył (wrzesień 2013 r.), światowe ceny żywności spadły o około 5 proc., jak wynika z Indeksu Cen Żywności Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (ang. Food and Agriculture Organization of the United Nations, FAO).
Był to trzeci kwartał, w ciągu ostatnich czterech, w którym łączne ceny spadły. Jest to pozytywna zmiana po wzroście cen indeksu FAO w trzecim kwartale 2012 roku, spowodowanym złą pogodą w wielu krajach, która nie sprzyjała uprawom.
Poza niższymi cenami, przystępność cenowa żywności w trzecim kwartale była także wspomagana przez niewielki wzrost średniej globalnej dochodów na osobę. Dochody wzrosły o około 0,5 proc. w porównaniu z wynikiem z poprzednich trzech miesięcy, jak wynika z szacunków EIU.
Poprawa bezpieczeństwa żywności, wynikająca z niższych cen i wyższych dochodów, była w niektórych krajach częściowo hamowana przez spadek wartości lokalnej waluty. Ma to szczególne znaczenie w przypadku krajów, które importują znaczną część konsumowanej żywności.
Ceny żywności kupowanej najczęściej przez ludność z niepewnym dostępem do żywności - zbóż lub podstawowych płodów - spadły aż o 16 proc. Było to skutkiem zwiększonej produkcji rolnej w ciągu kwartału, jak wynika z indeksu FAO.
EIU przewiduje dalsze spadki cen w 2013 roku, co powinno dodatkowo poprawić przystępność cenową żywności. Spadające ceny są odzwierciedleniem dużych dostaw, wystarczających do zaspokojenia popytu na większość głównych surowców żywnościowych. W związku z powyższym, EIU przewiduje spadek średnich cen ryżu, soi i pszenicy odpowiednio o 12,8 proc., 2,8 proc. i 3,7 proc. w 2013 roku, w porównaniu do roku poprzedniego.
Globalny poziom zapasów ryżu w okresie 2012/13 szacowany jest na około 104 mln ton, co stanowi wzrost o ponad 4 mln ton więcej niż rok wcześniej. Po raz pierwszy od ponad dziesięciu lat zapasy ryżu przekroczyły wartość 100 mln ton. Podobnie, światowa produkcja pszenicy w okresie 2013/14 ma wzrosnąć do 690 mln ton, co oznacza wzrost o 5,3 procent rok do roku.
– Światowa produkcja żywności rośnie w tym roku dla większości głównych grup żywności – powiedział Leo Abruzzese, Global Forecasting Director, EIU. – Zwiększona podaż spowoduje, że żywność będzie bardziej przystępna cenowo. Co więcej, spada zapotrzebowanie na żywność największych gospodarek wschodzących, w szczególności Chin i Indii, co stwarza presję na dalsze obniżenie cen – dodaje.
Kwartalna korekta EIU uwzględnia zestawienie globalnych zmian cen żywności mierzonych przygotowywanym przez FAO Indeksem cen żywności. EIU modyfikuje wyniki zmian cen opracowanych przez FAO dla każdego kraju, badając historyczne relacje między krajowym i światowym poziomem wzrostu cen żywności. Wynik danego kraju jest następnie dostosowywany do jego przewidywanych zmian dochodu narodowego i kursu waluty w ciągu kwartału. To zapewnia najwyższy poziom oceny zmian cen, które mogą istotnie wpływać na poziom bezpieczeństwa żywności w danym państwie.
Najważniejsze wnioski dotyczące ostatniej kwartalnej aktualizacji Indeksu to*:
Przystępność cenowa żywności na świecie wzrosła w trzecim kwartale. Światowa średnia pod względem poziomu przystępności cenowej żywności na koniec września wzrosła do 54 pkt. z 52,8 pkt. w lipcu 2013 roku, gdzie 100 pkt. oznacza najlepszy wynik. Przystępność cenowa żywności uległa poprawie we wszystkich, prócz dziewięciu ze 107 krajów ujętych w zestawieniu. Żywność stała się mniej przystępna cenowo średnio o 1,7 pkt., w Syrii, Malezja, Chile, Filipinach, Peru, Kambodży, Japonii, Norwegii i Singapurze.
Nadal pogarsza się bezpieczeństwo żywnościowe w Syrii. Syria doświadczyła największego spadku bezpieczeństwa żywności w badanym kwartale, jak wynika z Indeksu. Wiele czynników wpływa na taki stan rzeczy. Spadła wartość kursu waluty, tracąc ponad 2 proc. wartości w ciągu kwartału, a dochód na osobę obniżył się o kolejne 3,8 proc. Oprócz szybkiego wzrostu cen z powodu trwającego konfliktu wojskowego, w kraju maleje również dostępność żywności. Jak wynika z szacunków wspólnej misji FAO oraz agendy ONZ - Światowy Program Żywnościowy (ang. World Food Programme, WFP), pod nazwą Rapid Food Security Needs Assessment, ponad 1,5 mln osób będzie wymagać pilnej pomocy żywnościowej w ciągu najbliższych kilku miesięcy.
Botswana odnotowała największą poprawę przystępności cenowej żywności pośród wszystkich krajów cierpiących z powodu niedożywienia. Botswana zajmuje 43 miejsce pod względem ogólnego bezpieczeństwa żywności wśród 107 krajów uwzględnionych w Indeksie. Wskaźnik przystępności cenowej Botswany wzrósł o sześć pozycji w tym kwartale. Znaczące umocnienie pozycji kraju w zestawieniu ogólnym wynika ze wzmocnienia wartości waluty w stosunku do dolara oraz z silnego wzrostu poziomu dochodu na osobę w kraju.

*Dane dotyczące trzeciego kwartału 2013 roku
Interaktywne narzędzie, które dokładnie przedstawia problem bezpieczeństwa i cen żywności na świecie, jest dostępne na: www.foodsecurityindex.eiu.com.