Finanse

Nienależnie pobrana emerytura lub renta

Czy jeśli renta została pobierana przez jakiś czas nienależnie, a wynikało to z niewiedzy, to pieniądze należy zwrócić?

Zgodnie z art.138 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych osoba, która nienależnie pobrała świadczenia jest obowiązana do ich zwrotu.

Za nienależnie pobrane świadczenie uważa się świadczenie wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części, jeżeli osoba pobierająca świadczenia była pouczona o braku prawa do ich pobierania.

Aby można było uznać, że świadczenie zostało wypłacone nienależnie, osoba uprawniona do świadczenia musi być poinformowana przez organ rentowy o tym, że w całości lub w części świadczenie jej nie przysługiwało. Informacja o uprawnieniach znajduje się w decyzjach ustalających prawo do świadczeń. Jednak zdarzają się przypadki, że świadczeniobiorcy nie czytają informacji zawartych w decyzjach.

Przykład:

Markowi F. Oddział Regionalny KRUS przyznał rentę rodzinną po zmarłym ojcu na czas nauki w szkole wyższej, tj. do 30 września 2008 r. Prawo do renty rodzinnej dla dzieci przysługuje pod warunkiem kontynuowania nauki w szkole, nie dłużej niż do ukończenia 25 lat, albo w przypadku, gdy dziecko jest na ostatnim roku studiów – do zakończenia roku akademickiego. W decyzji przyznającej rentę rodzinną zawarta jest informacja zobowiązująca świadczeniobiorcę do powiadomienia organu rentowego o wszystkich okolicznościach mających wpływ na wypłatę świadczenia, m.in. o zaprzestaniu uczęszczania do szkoły przez osobę uprawnioną do renty. Oddział KRUS w marcu 2007 r. przeprowadził postępowanie sprawdzające, w wyniku którego ustalił, że Marek F. został skreślony z listy studentów z dniem 31 stycznia 2007 r. i o tym fakcie nie powiadomił KRUS. Od 1 lutego 2007 r. renta rodzinna nie przysługiwała. Od kwietnia 2007 r. wstrzymano wypłatę renty rodzinnej. Wypłacona renta za okres od 1 lutego do 31 marca jest nienależnie pobranym świadczeniem i w związku z tym Marek F. został zobowiązany do zwrotu tego kwoty.

Nie można uznać, że świadczenie zostało pobrane nienależnie, jeżeli emeryt, rencista lub osoba uprawiona do świadczeń nie została pouczona o okolicznościach powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczenia w całości lub w części. Za brak pouczenia osoby pobierającej świadczenia uważa się brak zamieszczenia odpowiedniego pouczenia w decyzji organu rentowego lub w innej formie pisemnej. Za nienależnie pobrane świadczenie uważa się również świadczenie przyznane lub wypłacone na podstawie fałszywych zeznań lub dokumentów, albo w innych przypadkach świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą świadczenie.

Przykład:

Pan Jan K. złożył wniosek o emeryturę rolniczą tzw. wcześniejszą. We wniosku podał, że wraz z małżonką jest właścicielem gospodarstwa rolnego o powierzchni 11,5 ha na terenie gminy Ch. Na podstawie aktu notarialnego – umowy darowizny powyższego gospodarstwa rolnego Oddział Regionalny KRUS przyznał prawo do emerytury rolniczej od 11 października 2005 r., tj. od dnia zaprzestania działalności rolniczej. W czerwcu 2007 r. wniosek o emeryturę rolniczą złożyła małżonka Jana K. Do wniosku dołączyła nakaz płatniczy podatku rolnego z gminy J., z którego wynikało, iż małżonkowie są nadal właścicielami gospodarstwa o powierzchni 2,10 ha, o czym wcześniej nie informowali KRUS. Wobec powyższego emerytura rolnicza wcześniejsza Państwu K. nie przysługuje. Oddział KRUS od lipca 2007 r. wstrzymał wypłatę emerytury Panu Janowi K. Wypłacona emerytura za okres od 11 października 2005 r. do 30 czerwca 2007 r. jest nienależnie pobranym świadczeniem. Pan Jan K. musi zwrócić kwotę pobranej emerytury.

Za nienależnie pobrane świadczenie uważa się także świadczenie wypłacone z przyczyn niezależnych od organu rentowego osobie innej niż wskazana w decyzji tego organu. Nie ma znaczenia, że osoba która pobrała świadczenie nie była pouczona o tym, że nie miała prawa do wypłaty tego świadczenia. Organ rentowy musi wszcząć postępowanie dotyczące ustalenia tożsamości osoby innej niż wskazana w decyzji organu rentowego, której nienależnie wypłacono świadczenie i która zostanie zobowiązana do jego zwrotu.

Przykład:

Pani Oldze W. przyznano emeryturę rolniczą, która wypłacana była w terminie płatności około 5-go dnia każdego miesiąca, za pośrednictwem urzędu pocztowego. Emerytka zmarła 29 lipca 2007 r. Oddział Regionalny KRUS otrzymał informację o zgonie w dniu 10 sierpnia 2007 r., kiedy syn zmarłej złożył wniosek o zasiłek pogrzebowy. Po przeprowadzeniu postępowania wyjaśniającego, ustalono, że świadczenie za sierpień 2007 r. pobrał syn Olgi W. Pobrana emerytura jest świadczeniem nienależnym i podlega zwrotowi.

Porad udziela Agnieszka Zych, inspektor w Oddziale Regionalnym KRUS w Białymstoku