Produkcja roślinna

Azot szyty na miarę

Jak ustala się dawki azotu dla upraw polowych w okresie wiosny

Zawartość azotu mineralnego (symbol N) w glebie w okresie wczesnej wiosny jest podstawowym czynnikiem warunkującym dawki azotu dla roślin. Do oceny ilości azotu w glebie w kg N min/ha na konkretnym polu konieczne jest wykonanie badań laboratoryjnych próbek z 2 poziomów: 0-30 i 31-60 cm.

Wyniki tych badań umożliwiają dokonanie korekty dawek azotu dla prognozowanego plonu, zalecanych w powszechnym doradztwie nawozowym, np. w „Zaleceniach nawozowych dla roślin uprawy polowej i trwałych użytków zielonych” (instrukcja upowszechnieniowa nr 151 Puławy 2008). Badania te wykonuje się tuż przed lub w okresie ruszenia wegetacji ozimin i przed wysiewem roślin jarych. Do oceny wyników badań w okresie wczesnej wiosny wykorzystuje się, opracowane przez IUNG–PIB w Puławach, przedziały zawartości azotu mineralnego w kg/ha w zależności od kategorii agronomicznej badanej gleby, które przedstawia poniższa tabela:

Kategoria agronomiczna gleby Zawartość N min w glebie w kg/ha - suma z poziomów: 0-30 i 31-60 cm

bardzo niska niska średnia wysoka bardzo wysoka

Bardzo lekka do 30 31-50 51-70 71-90 pow. 90

Lekka do 40 41-60 61-80 81-100 pow. 100

Średnia i ciężka do 50 51-70 71-90 91-100 pow. 100

Jeśli wynik testu laboratoryjnego Nmin wykazuje wysoką lub bardzo wysoką zawartość składnika w glebie do głębokości 60 cm, to planowaną dawkę nawozów można zmniejszyć o różnicę pomiędzy zawartością Nmin stwierdzoną w glebie pobranej z pola i górną granicą zawartości średniej dla takiej gleby. W przypadku zawartości bardzo niskiej lub niskiej zalecaną dawkę N należy zwiększyć o różnicę pomiędzy dolną granicą zawartości średniej i oznaczoną ilością Nmin w glebie. Jeśli wynik testu mieści się w przedziale zawartości średniej, dawka N pozostaje bez zmian.

Przykład 1

Za pomocą testu Nmin w glebie średniej (do głębokości 60 cm) stwierdzono 50 kg N/ha. Planowaną dawkę azotu należy zwiększyć o

(71 kg N/ha - 50 kg N/ha) 21 kg N/ha.

Przykład 2

Zawartość Nmin w glebie lekkiej wynosi 110 kg N/ha.

Dawkę azotu można zmniejszyć o

(110kg N/ha - 80 kg N/ha) 30 kg N/ha.

Badanie azotu mineralnego w glebie wykonuje Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Białymstoku. Stacja dysponuje niezbędnym sprzętem do pobrania próbek oraz służbą terenową zabezpieczającą potrzeby rolników w tym zakresie. Każdy zainteresowany rolnik może zlecić:

- pobranie próbek z poziomów 0-30 i 31-60cm wraz z badaniami laboratoryjnymi - w cenie 47,10zł/pole, lub

- wykonanie tylko badań laboratoryjnych - w cenie 20,20zł/pole, lub

- dodatkowo można zlecić ocenę zawartości azotu w profili glebowym oraz ustalenie całorocznej dawki azotu i jej podział w cenie 6,30zł/pole.

Zasady pobierania i sposób postępowania z próbkami

1. Jeden zestaw próbek (0-30 i 31-60 cm) pobiera się (zgodnie z PN-R-04028:1997) z jednego pola płodozmianowego o podobnej kategorii agronomicznej gleby (gleba lekka lub średnia lub ciężka) i o identycznej historii nawozowej. W przypadku bardzo dużych pól płodozmianowych i pól na które zastosowano jesienią nawozy naturalne, ilość próbek zbiorczych należy odpowiednio zwiększyć, tak by każda z nich reprezentowała część pola o identycznych lub przynajmniej podobnych cechach użytkowych;

2. Na jedną reprezentatywną zbiorczą próbkę analityczną (oddzielną dla każdego poziomu) należy pobrać po 10-15 próbek pojedynczych równomiernie rozmieszczonych na terenie badanego pola;

3. Pobrane próbki do badań należy oznaczyć następująco:

- Próbki z poziomu 0-30 cm jako nr 1, a z 31-60 cm jako nr 2;

- Następnie 2 próbki z obu poziomów tego samego pola włożyć do woreczka zbiorczego i oznaczyć go kolejnym numerem lub nazwą pola w gospodarstwie oraz nazwiskiem rolnika;

- Jeśli badanych w gospodarstwie pól będzie więcej wtedy najlepiej jest dołączyć do próbek przekazywanych do Stacji lub do specjalisty terenowego szkic lub mapę z numerami (nazwami) pól oraz z uprawianą rośliną i powierzchnią pola;

- Przy zleceniu opracowania dawek azotu przez Stację należy dołączyć kartę informacyjną o polu i o uprawianej roślinie. Drukami tych kart dysponują specjaliści Stacji. Można je też uzyskać ze strony internetowej w zakładce druki.

4. Ilość gleby do badań w oddzielnych próbkach z każdego poziomu pobrania nie może być mniejsza niż 10dkg (łączymy glebę z 10-15 pobrań pojedynczych, mieszamy oddzielnie glebę z poszczególnych poziomów i zmniejszamy próbkę do wymaganej wielkości);

5. Bezpośrednio po pobraniu, próbki należy przekazać specjaliście Stacji lub dostarczyć bezpośrednio do laboratorium. Próbki można krótko (do 2-3 dni) przechować w temp. +2 do +50C. Dłuższe przechowywanie jest możliwe tylko w temp. co najmniej minus 180 C.

Jan Grabowski, Rafał Piszcz, Okręgowa Stacja Chemiczno-Rolnicza w Białymstoku

Więcej informacji, szczegółową instrukcję pobierania próbek oraz kartę informacyjną można znaleźć na stronie internetowej Stacji: www.oschrbialystok.internetdsl.pl w zakładce instrukcje lub pocztą elektroniczną pisząc na adres: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript. lub dzwoniąc pod numer tel. 600-919-218. Zalecenia w cenie 6,30 zł można nabyć okazjonalnie w Okręgowej Stacji Chemiczno-Rolniczej w Białymstoku, u specjalistów OSChR terenowych lub zamówić przy zlecaniu badań gleb.

Fot. OSChR B-stok