Produkcja roślinna

Czasu nie prześcigniesz

Rolnictwo pod względem zagrożeń jest porównywalne do takich branż jak górnictwo, przetwórstwo przemysłowe, czy budownictwo. Tu wypadki mogą zdarzyć się na każdym kroku - w ubiegłym roku w woj. podlaskim ucierpiało w nich niemal 1,5 tysiąca rolników, a 6 osób zginęło.

Nawet wysokie odszkodowanie nie zrekompensuje rodzinie i bliskim konsekwencji jakiegokolwiek nieszczęśliwego zdarzenia - takie wnioski płynęły z wykładu dotyczącego zasad bezpieczeństwa przy zbiorze kukurydzy i sporządzania z niej kiszonki. Przygotował go i zaprezentował Marek Milewski z zambrowskiego KRUS.
Jak podkreślił, hodowla krów mlecznych jest kierunkiem produkcji rolniczej stwarzającym szczególnie dużo zagrożeń; wymaga m.in. przygotowania ogromnej ilości pasz. Ważną jej część stanowi kukurydza. Przy jej zbiorze używany jest ciężki sprzęt rolniczy z aktywnymi zespołami roboczymi. Istnieje konieczność szybkiego przetransportowania sporej ilości rozdrobnionej masy – nie rzadko po drogach publicznych. Ugniatanie kukurydzy wymaga jazdy po niestabilnej i pochyłej pryzmie. Prace te wykonywane są w zespole - współpracują ze sobą grupy osób.
Przy zbiorze kukurydzy często dochodzi do wypadków. Są to głównie pochwycenia przez części ruchome maszyn, np. adapter do zbioru kukurydzy, wały przegubowo-teleskopowe. Kolejna grupa to najechania na inne osoby, przygniecenia, wypadki i kolizje drogowe oraz wywrócenia ciągników i maszyn.
Większość wypadków w rolnictwie ma swoje przyczyny w niewłaściwym zachowaniu poszkodowanego. Ponad jedna trzecia z nich wynika z niskiego poziomu bezpieczeństwa. Najczęściej spowodowane jest to niewiedzą lub
stanem finansowym gospodarstwa, ale też i lekceważeniem podstawowych zasad bezpieczeństwa.
 
Jak poprawić bezpieczeństwo?
1. Zakładaj odpowiednie ubranie robocze. W większości przypadków jest ono niewłaściwe. Odzież bezpieczna powinna przylegać do ciała, ale nie krępować ruchów. Ważne jest również noszenie właściwego obuwia - buty przede wszystkim nie powinny być śliskie.
2. Zapewnij właściwą komunikację z zespołem roboczym. Przed rozpoczęciem pracy należy uzgodnić system porozumiewania się oraz wyznaczyć jedną osobę do przekazywania umówionych sygnałów.
Przed zbiorem warto jeszcze raz przeczytać instrukcję obsługi maszyn i urządzeń.. Osoby współpracujące przy wykonywaniu prac należy zapoznać się z zasadami bezpieczeństwa pracy określonymi w instrukcji, a podczas użytkowania sprzętu ściśle je przestrzegać.
3. Dbaj o stan techniczny maszyn. Przed przystąpieniem do pracy należy sprawdzić czy sprzęt jest wyposażony w osłony zespołów i części ruchomych oraz narzędzia do bezpiecznej jego obsługi. Zbadania wymaga również ogólny stan techniczny ciągnika. Warto więc sprawdzić hamulce, układ kierowniczy, ogumienie, sygnał dźwiękowy, oświetlenie i oznakowanie.
4. Nie dopuszczaj do agregowania maszyn z innymi ciągnikami niż przewiduje to producent. Przyczepy i maszyny rolnicze muszą mieć sprawne podpórki lub sprężyny podtrzymujące zaczep. Ich podczepiania do ciągnika powinien dokonywać tylko kierowca (jednoosobowo). Osłona wału przegubowo-teleskopowego powinna być przymocowana łańcuszkami do ciągnika i maszyny.
5. Nie wsiadaj za kierownicę w stanie nietrzeźwości i wtedy gdy źle się czujesz. Chwile odpoczynku od pracy są bardzo ważne. Czasem wyskoczenie z ciągnika przy zmęczeniu jest przyczyną kontuzji, która \"ciągnie się za człowiekiem\" miesiącami. Wchodząc i schodząc z ciągnika i maszyn zawsze korzystaj ze schodków. Drabinki i podesty maszyn zawsze utrzymuj w należytym porządku. Czasu nie prześcigniesz, a kiepskie samopoczucie może być przyczyną niemałej tragedii. Najwięcej wypadków zdarza się w godzinach popołudniowych, gdy jest się zmęczonym.
6. Przestrzegaj przepisów Kodeksu Drogowego. Pojazdy i maszyny rolnicze muszą mieć rozmiary zgodne z przepisami. Podczas poruszania się po drodze publicznej pojazdu o szerokości przekraczającej 2,55 m (do 3,00 m) dopuszczalne jest użycie „koguta”.
Ciągnik rolniczy i pojazd wolnobieżny oraz przyczepa przeznaczona do łączenia z tymi pojazdami powinny być oznakowane trójkątną tablicą wyróżniającą. Podczas transportu przyrządy tnące muszą być osłonięte. Materiały objętościowe przewożone po drogach należy tak umieścić, aby nie stwarzały zagrożenia dla innych użytkowników drogi.
7. Nie przewoź osób w niedozwolonych miejscach. Nie zezwalaj na przebywanie w strefie działania zespołu roboczego - szczególnie pomiędzy ciągnikiem a przyczepą czy inną maszyną rolnicza. Nie dopuszczaj do wskakiwania lub zeskakiwania osób z ciągnika i maszyn w czasie ruchu.
Podczas przerw w pracy wyłączaj napęd maszyn rolniczych. Przed przystąpieniem do naprawy najpierw wyłącz napęd, następnie zgasić silnik i poczekaj aż zatrzymają się elementy ruchome.
8. Do ugniatania wykorzystuj ciągnik wyposażony w kabinę i napęd na 4 koła. Dodatkowe rozgarniacze i obciążniki nie mogą pogarszać jego stateczności. Podczas ugniatania kiszonki ciągnik powinien poruszać się wolno, kukurydzę należy ubijać cienkimi warstwami (do 15 cm).
Wjazd na pryzmę powinien mieć łagodną pochyłość nie przekraczającą 12 stopni. Niedopuszczalne jest dokonywanie wywrotu ładunku przyczep w kierunku pochylenia terenu i przekraczanie ich ładowności.
9. Zadbaj o porządek wokół silosu, czy pryzmy i właściwy stan dróg dojazdowych.  Zabezpiecz teren pracy przed dostępem osób niepowołanych – szczególnie dzieci.

Jeśli mimo przedsięwziętych środków bezpieczeństwa, dojdzie do wypadku, warto pamiętać, kto ma prawo do jednorazowego odszkodowania. Przysługuje ono ubezpieczonemu (w pełnym lub ograniczonym zakresie), który wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu.
Jednorazowe odszkodowanie przysługuje też uprawnionym członkom rodziny ubezpieczonego, który zmarł wskutek wypadku przy pracy rolniczej lub rolniczej choroby zawodowej.
Nie wszyscy rolnicy mają prawo do odszkodowania. Nie otrzymają go:
*osoby nieubezpieczone
*osoba, która w momencie wypadku była w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających i sama w znacznym stopniu przyczyniła się do wypadku
*osoby, które spowodowały wypadek umyślnie albo wskutek rażącego niedbalstwa.

Bez względu na to, czy po wypadku poszkodowanemu należy się odszkodowanie, czy nie, każdy wypadek przynosi straty w gospodarstwie. A stara prawda i w tym przypadku ma pełne uzasadnienie: \"Lepiej zapobiegać, niż leczyć\".

oprac. MaSz